Mutyzm wybiórczy (selektywny) jest zaburzeniem wieku dziecięcego (pierwsze objawy pojawiają się zwykle przed piątym rokiem życia) wyróżniającym się stałą niemożnością mówienia w wybranych sytuacjach społecznych (w których mówienie jest oczekiwane, na przykład w szkole), podczas gdy poza nimi komunikuje się zupełnie poprawnie. U większości dzieci mutyzm wybiórczy diagnozuje się właśnie pomiędzy trzecim a piątym rokiem życia. Czas jego trwania musi być dłuższy niż jeden miesiąc i nie można go wyjaśnić poprzez zaburzenia komunikacji (na przykład jąkanie), całościowe zaburzenia rozwoju (autyzm) czy zaburzenia psychotyczne (schizofrenia). Milczenie nie jest więc spowodowane zaburzeniem mowy, nieznajomością języka ani nieumiejętnością komunikowania się.
https://www.medonet.pl/zdrowie,mutyzm-wybiorczy—objawy–przyczyny–leczenie,artykul,1727547.html
Dla rodziców:
- Budować w dziecku poczucie akceptacji i bezpieczeństwa;
- Utrzymać stały kontakt z wychowawcą i logopedą , w miarę możliwości uczestniczyć w zajęciach dodatkowych i kontynuować zalecane ćwiczenia w domu;
- Brać aktywny udział w treningu mowy;
- Czytać i opowiadać dziecku, a także zachęcać do opowiadania, bogacąc w ten sposób słownik i styl wypowiedzi;
- W miarę możliwości skorzystać z różnorodnych form terapii np. „SANDT PLAY THERAPY”, mindfulnes, relaksacja, muzykoterapia i inne zajęcia które będą rozwijać kompetencje emocjonalne.
W terapii dziecka z mutyzmem bardzo ważna jest ścisła współpraca terapeutów wychowawcy, nauczycieli z rodzicami. Od jakości tej współpracy zależą efekty.
Dla logopedy:
- Stosować oddziaływania nastawione na eliminację objawów mutyzmu;
- Wprowadzić metodę małych kroków, technikę trójkąta, modelowanie mowy;
- Często objawom lękowym towarzyszy wada artykulacji, należy wówczas wdrożyć ćwiczenia dostosowane do rodzaju wady;
- Usprawniać artykulatory ze szczególnym uwzględnieniem tych umiejętności, których brakuje do pełnego rozwoju artykulacji;
- Stosować masaż logopedyczny, gimnastykę języka, metody mechaniczne w sposób tolerowany przez dziecko;
- Prowadzić trening słuchowy, w którym można wykorzystać elementy Metody Krakowskiej (w miarę asymilacji ze słuchawkami), wzbogacą zasób słownictwa i dostarczą prawidłowych wzorców językowych;
-
Ćwiczyć
wzmocnienie fazy wydechowej w zabawach z dmuchaniem
i wsysaniem, ułatwi to dziecku start w mowie i pomoże przemóc nadmierne napięcie artykulatorów; - Służyć wzorcem, pokazem, przykładem;
- Wypracować schematy działań i powoli je rozwijać, co ułatwi dziecku komunikacje z innymi.
Dla psychologa:
- Doskonalić rozpoznawanie emocji;
- Tworzyć atmosferę bezpieczeństwa i spokoju, bez presji
- Wprowadzać techniki oddechowe, relaksację, oraz wyrażanie emocji w różnych formach np rysunek
- Ćwiczyć kontrolowanie emocji i związanych z nimi zachowań;
-
Ćwiczyć
sposoby radzenia sobie ze stresem związanym
z nawiązywaniem relacji; - Wspierać w funkcjonowaniu społecznym;
- Wspierać nauczycieli i wychowawców w stosowaniu wybranej metody lub elementów (metoda małych kroków, technika trójkąta, modelowanie mowy).
- Nie zniechęcać się brakiem szybkich efektów pracy 🙂 nie naciskać, czasami przeczytanie bajki i narysowanie do niej obrazka to już bardzo dużo
Dla wychowawcy, dla nauczycieli:
-
Pamiętając,
iż dziecko nie mówi spontanicznie konieczna jest zachęta
do brania udziału w aktywnościach poprzez inne działania niż mówienie; - Zwiększyć ilość zajęć, gdzie dzieci będą mówiły, recytowały, śpiewały razem;
-
Wykorzystać
metodę „od chóru do solo” polegającej na angażowaniu
dziecka w aktywność werbalną poczynając od wspólnego mówienia
w większej grupie, stopniowo zmniejszać liczebność do indywidualnego mówienia; - W sytuacjach typu sprawdzanie obecności wykorzystać sposoby niewerbalne;
- W sytuacjach wymagających odpowiedzi dziecka wykorzystać „technikę 5 sekund” – poczekaj 5 sekund na odpowiedź, nie wyręczaj, gdy wykona gest przyjmij to za odpowiedź, jeśli nie – przeformułuj pytanie na zamknięte i nie patrz na dziecko;
- Zadbać, aby dziecko nie czuło się samotne i odrzucone przez grupę;
- Pamiętać, że pewność dziecka wzrośnie, kiedy mówienie nie będzie wymagane oraz, kiedy przyjmiesz za normę, gdy się odezwie; nie reaguj zbyt emocjonalnie;
- Pamiętać, że nieco łatwiejsza dla dziecka jest mowa szeptem lub mowa do rówieśników i wykorzystać to w zabawach i działaniach dydaktycznych;