Polega na ustaleniu poziomu wiedzy szkolnej (porównując ją z wymaganiami programowymi klasy do której dziecko uczęszcza), jak również przyczyn niepowodzeń szkolnych ucznia.
Badanie pedagogiczne obejmuje ocenę umiejętności czytania i pisania (szczegółową analizę błędów w czytaniu i pisaniu), ocenę poziomu graficznego pisma, badanie słuchu fonematycznego, wiadomości i umiejętności z gramatyki języka polskiego, testy wiadomości i umiejętności matematycznych.
To jeden z elementów badania psychologiczno-pedagogicznego, przeprowadzanego przez zespół specjalistów. Przeprowadzaniem badania pedagogicznego zajmuje się pedagog.
Słuch fonemowy – zdolność do odbierania i identyfikowania pojedynczych fonemów w wyrazach, a w rezultacie do rozróżniania słów. Jego prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do rozwoju mowy oraz do nauki czytania i pisania.
Analiza i synteza słuchowa stanowiąc mechanizm czytania i pisania, obejmuje następujące umiejętności:
- wyodrębnianie zdań z potoku mowy,
- wyrazów w zdaniu,
- wyodrębnianie głosek, sylab w słowie,
- łączenie głosek, sylab w słowa,
- ustalanie pierwszej, ostatniej oraz środkowej głoski.
Błędy w czytaniu typowe dla zaburzeń funkcji wzrokowych (percepcji i pamięci wzrokowej) oraz orientacji przestrzennej :
- w początkach nauki trudności w kojarzeniu dźwięku z odpowiednim znakiem graficznym,
- mylenie wyrazów podobnych graficznie (domek -Tomek),
- przestawianie liter w wyrazach (kot – kto),
- wydłużony okres literowania, sylabizowania (trudności w zapamiętaniu globalnym wyrazu),
- wolne tempo czytania, gubienie się w tekście.
Błędy w pisaniu typowe dla zaburzeń funkcji wzrokowych (percepcji i pamięci wzrokowej) oraz orientacji przestrzennej :
- trudności w przepisywaniu, pisaniu z pamięci i ze słuchu,
- w początkach nauki trudności z zapamiętywaniem kształtu liter,
- mylenie liter podobnych, np. a-o, p-b-g, e-e, m-n, ą-a, ł-l-t, ę-e,
- pomijanie w pisowni drobnych elementów graficznych liter, znaków diakrytycznych,
- błędy typowo ortograficzne- ó-u, h-ch, ż-rz,
- nie różnicowanie liter wielkich i małych.
Błędy w pisaniu specyficzne dla zaburzeń funkcji słuchowo-językowych:
- zniekształcanie pisowni, niekiedy zlepki liter-,,sałatka literowa’’
- opuszczanie liter, końcówek lub cząstek wyrazów,
- dodawanie, podwajanie liter, przestawianie kolejności liter,
- błędy w pisowni łącznej i rozdzielnej,
- mylenie liter odpowiadających głoskom dźwiękowo podobnych, np. b-p, t-d, g-k, z-s, dz-c, sz-s,
- trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami, dwuznakami,
- różnicowanie: j-i,
- trudności w odróżnianiu samogłosek nosowych ą, ę od zespołów dźwiękowych : -om, -on,
- ę –en, e-em,
- łączenie przyimków z rzeczownikami, np. wklasie, nastole,
- mylenie wyrazów podobnie brzmiących.
Przy obniżonej sprawności manualnej, małej precyzji ruchów dłoni istnieje zniekształcona strona graficzna pisma:
- pismo jest często nieczytelne,
- litery wykraczają poza liniaturę,
- brak wiązania liter ze sobą,
- nie jest zachowany odpowiedni kształt liter,
- wyrazy są nieprawidłowo rozplanowane i rozmieszczone na kartce,
- zeszyty prowadzone niestarannie – dużo skreśleń, poprawek, zabrudzeń,
- nieprawidłowe trzymanie narzędzia pisarskiego,
- zbyt duży nacisk,
- uczniowie nie nadążają za rówieśnikami, wolne tempo pisania, szybka męczliwość ręki piszącej.